1995-2004

      Ważnym wydarzeniem była przeprowadzona w 1995 r. denominacja złotego, czyli wprowadzenie do obiegu nowych znaków pieniężnych zastępujących stare złote w stosunku 1:10 000. Według tej samej relacji przeliczono ceny, płace, wszelkie należności, zobowiązania i prawa majątkowe. NBP przeprowadził szeroką akcję informacyjną, dzięki czemu cała skomplikowana operacja przebiegła spokojnie i bez zakłóceń.  

 

 

 

 

                                                                                                

     

 

 

 

 W 1996 r. na sytuację wewnętrzną wpływał kryzys walutowy tzw. rynkach wschodzących. Niezadowalająca skuteczność prowadzonej kontroli podaży pieniądza skłaniała NBP do rewizji jej zasad. Stało się to możliwe w połowie lat 90-tych w warunkach ustabilizowania kursu walutowego i wysokiego poziomu rezerw dewizowych. W polityce pieniężnej na 1996 r. wprowadzono z inicjatywy NBP nowy układ celów: celem bezpośrednim pozostawała inflacja, celem pośrednim był przyrost podaży pieniądza ogółem, a operacyjnym – przyrost podaży pieniądza rezerwowego.

 

                                                                        inflacja w polsce

 

 

 

 

 

 

 

 

 

       

 

       Istotnym było ustalenie po raz pierwszy celu operacyjnego w postaci wytycznych dotyczących przyrostu pieniądza rezerwowego w miejsce stabilizowania krótkookresowych stóp procentowych. Zasady te zostały zaakceptowane w uchwałach sejmu w sprawie założeń polityki pieniężnej na lata 1996–1997. Z kolei w 1997 r. nastąpiło istotne pogorszenie się obrotów bieżących. Jak pokazują dane rzeczywista podaż pieniądza znacznie przekraczała zakładane wielkości, natomiast udało się zrealizować cel inflacyjny niemal w planowanej wysokości. Okazało się też, że wpływ stosowanych przez NBP narzędzi (stóp procentowych i stopy rezerwy obowiązkowej) na stopy banków komercyjnych był niezadowalający. Doprowadziło to do rewizji celów polityki pieniężnej.                                                                                         

      W 1997 r. dokonano podstawowych zmian w systemie bankowym, dostosowanych do standardów Unii Europejskiej.  Zwieńczeniem prac stała się ustawa o NBP, wprowadzająca standardy unijne. Umocniono niezależność NBP, wprowadzono zakaz finansowania deficytu budżetowego. Zapisy o ustroju NBP znalazły się także w przyjętej w 1997 r. Konstytucji RP. Statutowym celem NBP stało się „utrzymanie stabilnego poziomu cen przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej rządu, o ile nie ogranicza to podstawowego celu NBP”. Wprowadzono, że NBP nie może udzielać kredytów na sfinansowanie deficytu budżetowego. Potwierdzono prawa NBP do wyłącznej emisji pieniądza gotówkowego, przekazując mu wszystkie czynności z tym związane (od ustalania wzorów banknotów po określanie wielkości emisji). Powierzono też NBP prawo do kształtowania polityki pieniężnej i wskazywała narzędzia, którymi mógł się posługiwać. Powstało nowe ciało odpowiedzialne za prowadzenie polityki pieniężnej - Rada Polityki Pieniężnej, której powierzono zasadnicze decyzje w tym zakresie. W skład Rady Polityki Pieniężnej wchodzą Prezes NBP, który jest jej przewodniczącym, oraz dziewięciu członków. Do jej kompetencji należy ustalanie stóp procentowych NBP, zasad i stopy rezerwy obowiązkowej banków, opracowywanie corocznych założeń polityki pieniężnej i przedkładanie ich „do wiadomości” sejmowi (wraz z przedłożeniem przez rząd projektu ustawy budżetowej). Rada składa też sejmowi sprawozdanie z wykonania założeń polityki pieniężnej.                                                                                              

    W marcu 1998 r. Polska została zaproszona do negocjacji w sprawie pełnego członkostwa w Unii Eropejskiej.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

      Pierwszy etap prac (przed rozpoczęciem właściwych negocjacji) dotyczył przeglądu polskiego prawa pod kątem jego zgodności z prawem wspólnotowym w 29 grupach tematycznych, z których sześć dotyczyło bezpośrednio NBP. W październiku 1998 r. rozpoczął działalność Komitet Przygotowania NBP do Integracji Europejskiej, mający czuwać nad koordynacją prac przygotowujących bank centralny do wymogów wynikających z pełnego członkostwa w Unii. Współpracę z Europejskim Bankiem Centralnym nawiązano w lipcu 1999 r. W okresie stowarzyszeniowym dokonano zasadniczego przeglądu polskiego prawa z punktu widzenia jego zgodności z regulacjami wspólnotowymi (oceniano, na ile dokonane zmiany są wystarczające), zostały przeprowadzone zmiany zasad funkcjonowania systemu bankowego, konieczne przed uzyskaniem pełnego członkostwa. W przypadku NBP dotyczyło to udoskonalenia funkcji regulacyjnych i nadzorczych, precyzyjnego wskazania funkcji i zadań oraz wzmocnienia niezależności w zakresie prowadzenia polityki pieniężnej.                                                                                                      

        W lutym 2003 r. Rada Polityki Pieniężnej  przyjęła „Strategię polityki pieniężnej”.  Realizując przyjęte strategie, NBP posługiwał się stosowanymi wcześniej narzędziami polityki pieniężnej. Były to głównie stopy procentowe, które zmieniano stosownie do celu inflacyjnego oraz bieżącej sytuacji gospodarczej i monetarnej. Pogorszenie sytuacji gospodarczej przyniosło rewizję polityki NBP, tym bardziej że nastąpił silny spadek stopy inflacji. Polityka NBP została nieco zliberalizowana, stopy procentowe były stopniowo redukowane. Ponownie podwyższono je w 2004 r.   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                     

       1 maja 2004 r. Polska stała się członkiem Unii Europejskiej. Tym samym NBP został członkiem Europejskiego Systemu Banków Centralnych. Przystąpienie Polski do unii walutowej zostało przesunięte na przyszłe lata, przy czym nie wskazano jego daty.